Najnowsze obserwacje wykazały, że emisje radiowe satelitów Starlink zakłócają około 30 % obrazów rejestrowanych przez radioteleskopy – nawet w pasmach zarezerwowanych dla radioastronomii earthsky.org+4satkurier.pl+4satkurier.pl+4
. To poważne wyzwanie dla naukowców, dla których nawet pojedyncze zakłócenia mogą uniemożliwić wykrycie słabych sygnałów kosmicznych.
1. Działanie przyczynowe: promieniowanie niezamierzone
Badania prowadzone przez Curtin University (Australia) potwierdzają, że Satelity Starlink emitują niezamierzone sygnały w paśmie od 110 MHz do prawie 200 MHz, czyli w obszarze, który powinien być wolny od zakłóceń. Co gorsza, nowsze modele emitują nawet 32 razy mocniej niż starsze generacje.
2. Jak silne są te emisje?
Analiza LOFAR wykazała emisje o natężeniu od kilku dziesiątek do kilkuset Janskich w paśmie 110–188 MHz. Między satelitami obserwowano znaczne różnice; niektóre wykazywały poziomy emisji rzędu do 500 Jy, co odpowiada natężeniu kilkudziesięciu dB[uV/m] w typowej odległości pomiarowej . Ponadto w wielu przypadkach źródła zakłóceń pochodziły nie z sygnałów komunikacyjnych, lecz z modułów elektronicznych systemów pokładowych, co czyni je trudniejszymi do eliminacji .
3. Skala problemu
W australijskim obserwatorium prototyp SKA-Low zarejestrował ponad 112 000 emisji od 1 806 różnych satelitów Starlink, co potwierdza skale zakłóceń – dotykającą nawet 30 % zdjęć radiowych .
4. Globalne obawy: SKA i społeczność astronomów
Astronomowie związani z Square Kilometre Array (SKA‑Mid) w Południowej Afryce ostrzegają, że Starlink może utrudniać pracę jednej z najczułych na świecie anten radiowych . Wezwano do warunków licencyjnych – takich jak kierowanie wiązek satelitarnych z dala od teleskopów lub czasowe przerwy w transmisji, gdy satelita znajduje się ponad obserwatorium.
5. Inicjatywy i próby łagodzenia skutków
W odpowiedzi IAU uruchomiło w 2022 r. Centrum Ochrony Ciemnego i Cichego Nieba, współorganizowane z SKAO i NOIRLab, które koordynuje działania naukowców, konsultacje z przemysłem satelitarnym oraz promuje regulacje osłabiające pozytywny wpływ satelitów na obserwacje . Szereg eksperymentów współpracy z SpaceX – takich jak unikanie oświetlania teleskopów (tzw. boresight avoidance) — pokazały, że takie środki mogą skutecznie redukować zakłócenia podczas przelotów satelitów .
6. Co dalej?
Regulacje międzynarodowe: obecnie obowiązujące normy ITU regulują jedynie intencjonalne transmisje; emisje niezamierzone nie są objęte ochroną radiową, co budzi pilną potrzebę aktualizacji przepisów . – Techniczne rozwiązania: zmiany konstrukcyjne satelitów, ekranowanie elektroniki, ewentualna adaptacja systemów transmisyjnych (np. wyłączanie downlinków nad strefami radio wyjątku). – Współpraca: rozwijających się instytucji astronomicznych oraz operatorów satelitarnych — dialog i testy są kluczowe.
Podsumowanie
Żyjemy w erze, gdy satelity mega konstelacji wprowadzają nie tylko internet globalny, ale także nowe wyzwania dla nauki. Starlink jest obecnie znaczącym źródłem zakłóceń dla radioastronomii — nawet tam, gdzie przepisy miały chronić. Problem dotyczy zarówno emisji optycznych (tzw. streaki), jak i radiowych — a zwłaszcza sygnałów niezamierzonych, trudnych do przewidzenia i usunięcia. Odpowiedzią są działania techniczne, regulacyjne i organizacyjne — wymagające pilnego zaangażowania całego środowiska naukowego i przemysłowego.
Jeżeli chcesz, mogę pomóc dopracować elementy techniczne, uwzględnić potencjalne konsekwencje dla konkretnego projektu (np. SKA, LOFAR) lub zlokalizować dalsze źródła.
